De Indonesische blik op 350 jaar Nederlandse overheersing

Hoe kijken Indonesiërs terug op 350 jaar Nederlandse overheersing? Wat leren kinderen op Indonesische scholen over deze periode, en de onafhankelijkheidsoorlog die volgde? En hoe kijken Indonesiërs nu naar Nederland?

De afgelopen tijd krijgt de koloniale tijd in voormalig Nederlands-Indië veel aandacht in Nederland. In boeken, films en een nieuw onderzoek door de overheid wordt gereflecteerd op een periode waar veel Nederlanders lang liever niet over praatten. 

De manier waarop wij in Nederland terugkijken op onze koloniale geschiedenis – als we dat al doen – is gekleurd, of we dat nou willen of niet. Wat er verteld wordt, en hoe, verschilt naar gelang de tijd en plaats, en de belangen van degene die de geschiedenis schrijft. Wat een kind op school in Amsterdam leert over wat we destijds Nederlands-Indië noemden, is heel anders dan wat er op scholen in Jakarta wordt onderwezen. 

De Volkskrant wilde weten hoe Indonesiërs naar de periode van Nederlandse overheersing kijken, en organiseerde een enquête onder de 15 miljoen lezers van de Indonesische geschiedeniswebsite Historia.id. In dit programma praten we met Indonesiërs en Nederlanders over de resultaten van dit onderzoek.

Over de sprekers:

Michel Maas is journalist en schrijver en was achttien jaar correspondent in Indonesië. Hij begon er in 2001 voor de Volkskrant en werkte vanaf 2007 ook voor de NOS. In 2019 keerde hij terug in Nederland en tegenwoordig werkt hij als zzp’er in de journalistiek – als eindredacteur, onderzoeksjournalist, verslaggever. Ook is hij vanwege zijn kennis van Zuidoost-Azië als Associate Fellow verbonden aan het Instituut Clingendael. 

Erik Ex is werkzaam als docent geschiedenis op het Cygnus Gymnasium in Amsterdam. Daarnaast is hij onderwijscolumnist voor Trouw en lerarenopleider bij de Universiteit van Utrecht.

Yulia Pattopang werkt als schrijver, programmamaker, en historicus en is gespecialiseerd in de postkoloniale geschiedenis van Indonesië. Yulia is geboren en getogen in Indonesië en kwam als student Koloniale Geschiedenis en Globalisering aan de Universiteit Leiden naar Nederland. Ze werkte voor verschillende instanties waar de Indonesische geschiedenis en gemeenschap in Nederland centraal staat, onder andere voor Radio Nederland Wereldomroep als journalist bij de Indonesische redactie en als onderzoeker/producent voor een project van het Indisch Herinneringscentrum, genaamd Huizen van Aankomst.

Antheun Janse werkt als docent geschiedenis op Het Baarnsch Lyceum en is daarnaast werkzaam als voorzitter van de Commissie Wereldgeschiedenis van de Vereniging van docenten in Geschiedenis en staatsinrichting Nederland (VGN), die als doelstelling heeft meer wereldgeschiedenis in de klas te krijgen.

Esmée Begemann is theaterregisseur, gespreksleider en performer en zet zich met haar werk in voor het debat over dekolonisatie en diversiteit in Nederland en Europa. Ze is nauw betrokken bij Theater voor Keti Koti en bij het Indisch Herinneringscentrum in Den Haag. Momenteel werk ze in het kader van het het Jakop Ahlbom Company Talentontwikkelingstraject samen met Ruth Borg aan Remains of Violence, een voorstelling waarin de nasleep van geweld wordt onderzocht. In 2023 zal ze samen met Naomie Pieter de ITA JR regisseren.

Martin Bossenbroek is historicus en werkte onder andere voor de Universiteit Leiden, de Koninklijke Bibliotheek (KB) te Den Haag en de Universiteit Utrecht. Ook is hij auteur van een aantal historische klassiekers, waaronder De Boerenoorlog (winnaar van de Libris Geschiedenisprijs). Zijn nieuwste boek De wraak van Diponegoro belicht het begin en het einde van Nederlands-Indië, zoals dat werd beleefd en mede vormgegeven door Nederlandse én Indonesische hoofdrolspelers

Feba Sukmana is presentator en redacteur voor het onderwijsjournalistieke platform Erasmus Magazine van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Feba is geboren en getogen in Indonesië, studeerde literatuur in Jakarta en kwam in 2007 naar Nederland om Dutch Studies te studeren aan de Universiteit Leiden. Ze is gespecialiseerd in Indische letteren en postkoloniale literatuur.